1. Làn sóng Hallyu là gì?
Hallyu (한류/韓流) là thuật ngữ bắt nguồn từ các nhà báo ở Trung Quốc. Dịch theo nghĩa đen thì có nghĩa là sóng Hàn (Hàn lưu). Thuật ngữ này dùng để thể hiện sự phát triển phi thường của văn hoá Hàn Quốc. Ngoài ra, còn thể hiện về khía cạnh văn hóa đại chúng bao gồm: âm nhạc, truyện tranh, phim điện ảnh, phim truyền hình, trò chơi trực tuyến và ẩm thực…
Kể từ đầu thế kỷ 21, Hàn Quốc nổi lên như một nhà xuất khẩu lớn của văn hóa và du lịch. Sự phát triển mạnh mẽ của nhạc pop Hàn Quốc đã đóng góp một phần quan trọng cho sự phát triển kinh tế nước này.
2. Lịch sử làn sóng Hallyu
- Giai đoạn từ 1999 đến 2010
Trong giai đoạn này, một số bộ phim truyền hình Hàn Quốc đã được phát sóng ở Trung Quốc. Tháng 11/1999, Nhật báo Thanh niên Bắc Kinh (một trong những tờ báo của chính phủ Trung Quốc) đã xuất bản một bài báo công nhận “Sự nhiệt tình của khán giả Trung Quốc đối với các bộ phim truyền hình và bài hát KPop của Hàn Quốc”.
Năm 1999, bộ phim điện ảnh Shiri khởi chiếu đã vô cùng thành công ở các nước Đông Nam Á. Đây là một trong những bước tiên phong đưa làn sóng Hallyu lan tỏa ra quốc tế. Tiếp đó là hàng loạt các bộ phim Trái tim mùa thu (2000), Cô nàng ngổ ngáo (2001), Bản tình ca mùa đông (2002)… Những bộ phim này không chỉ nổi tiếng ở Hàn Quốc mà còn ở Singapore, Nhật Bản, Đài Loan, Hongkong, Trung Quốc và Việt Nam.
Năm 2002, album ‘Listen to my heart’ của BoA đã trở thành album đầu tiên của nghệ sĩ Hàn Quốc bán được 1,000,000 tại Nhật Bản. (sau khi kết thúc lệnh cấm vận kéo dài hàng của truyền thông Hàn Quốc và Nhật Bản).
Tiếp đến là bước đột phá của KPop với sự ra mắt của TVXQ (2003), SS501 (2005), Super Junior (2005), Bigbang (2007),… Năm 2009, nhóm nhạc nữ 5 thành viên, Wonder Girls xâm nhập thị trường Mỹ. Và trở thành idol Hàn Quốc đầu tiên phá vỡ bảng xếp hạng Hot 100 của Billboard với ‘Nobody’. Trong khi đó, các bộ phim Hàn Quốc tiếp tục phổ biến khắp lục địa. Và bắt đầu xuất hiện trên các phương triện truyền thông những bài báo về phụ nữ châu Á đến Hàn Quốc để tìm tình yêu.
- Giai đoạn từ 2010 đến nay
Văn hóa Hàn Quốc đã lan rộng ở cộng đồng người Mỹ gốc Hàn tại Mỹ, đặc biệt là cư dân Los Angeles và New York. Năm 2013, bài hát ‘Gangnam Style’ của PSY đã gây sốt toàn cầu và trở thành video đầu tiên trên Youtube đạt trên một tỷ lượt xem.
Ngoài ra, chương trình ca nhạc KCON ban đầu chỉ diễn ra ở Nam California, Mỹ vào năm 2012. Hiện nay đã mở rộng ra tám quốc gia khác nhau trải dài qua nhiều ngày.
Tháng 05/2018, BTS đã đứng đầu bảng xếp hạng album Billboard 200. Và giành giải thưởng Top Social Artist Award tại lễ trao giải Billboard Music Awards trong 2 năm liên tiếp. Cùng với BTS, BLACKPINK cũng tiến bước vào thị trường Mỹ với những thành công nhất định.
Năm 2020, ‘Ký sinh trùng’ (Parasite) trở thành bộ phim điện ảnh đầu tiên của Hàn Quốc giành được 4 giải thưởng lớn nhất tại lễ trao giải Oscar danh giá. Đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của điện ảnh Hàn Quốc ra thế giới.
3. Hallyu quảng bá hình ảnh Hàn Quốc ra thế giới
Lồng ghép truyền thống và hiện đại Hàn Quốc
Bí quyết thành công của Hàn Quốc là tính truyền thống, mang nặng Nho giáo. Hình ảnh này được gói gọn trong nội dung nhưng lại được thể hiện bằng nhiều phương diện hiện đại. Những bộ phim xoay quanh đề tài gia đình, giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh từ xã hội. Nhiều quốc gia có nét văn hóa tương đồng như Việt Nam sẽ dễ dàng tiếp nhận. Đặc biệt những bộ phim cổ trang nổi tiếng như Dae Jang Geum, Dong Yi, nữ hoàng Seondeok,… đã đưa người xem tới gần hơn với văn hóa truyền thống Hàn Quốc, ẩm thực hoàng gia, trang phục truyền thống và kiến thức y học.
Dẫn đầu xu hướng thời trang và làm đẹp
Làn sóng Hallyu đã có những tác động đáng kể đến ngành công nghiệp thời trang toàn cầu. Ngày càng có nhiều người nổi tiếng Hàn Quốc trở thành các biểu tượng thời trang:
- G-Dragon – Muse Chanel
- Kai (EXO) – Đại sứ toàn cầu của GUCCI
- Jennie (BLACKPINK) – Đại sứ thương hiệu Chanel
- Lisa (BLACKPINK) – Đại sứ toàn cầu BVLGARI, Muse toàn cầu Celine
- Rosé (BLACKPINK) – Đại sứ toàn cầu Saint Laurent
- Jisoo (BLACKPINK) – Muse Dior
- Suzy – Đại sứ thương hiệu Dior
- Chanyeol (EXO); Irene (Red Velvet) – Đại sứ thương hiệu Prada
- Minhyun (NU’EST) – Đại sứ thương hiệu Moncler, Jo Malone
Đặc biệt, Jessica (cựu thành viên SNSD) đã sáng lập riêng một thời hiệu thời trang cho mình – BLANC & ECLARE. Thương hiệu này đang dần tạo nên chỗ đứng cho mình trong thị thường thời trang.
Những thần tượng nổi tiếng hiện tại như BTS, BLACKPINK, EXO, Twice,… đều có lượng fan đông đảo trên toàn cầu. Những idol này luôn gây sốt với phong cách ăn mặc, trang điểm,… của mình và trở thành tiêu chuẩn của cái đẹp. Thậm chí có một vài fan còn sẵn sàng bỏ ra một số tiền lớn để phẫu thuật thẩm mĩ trông giống thần tượng.
Kèm theo đó những nhãn hiệu thời trang và mỹ phẩm của Hàn Quốc được biết tới rộng rãi hơn. Giành một thị phần lớn ở thị trường châu Á. Những sản phẩm có mác “Made in Korea” được nhiều người tiêu dùng ưu ái, sức mua tăng mạnh.
Quảng bá du lịch Hàn Quốc
Số lượng khách du lịch chọn Hàn Quốc là đích đến đang ngày càng gia tăng. Một phần là họ tham quan những địa điểm xuất hiện trong các bộ phim. Phần khác cũng để thưởng thức những món ăn đã trở thành thương hiệu của đất nước này. Những gói dịch vụ du lịch mang tên “Hallyu tour” ngày càng đa dạng.
Nhiều nghệ sĩ đã trở thành đại diện du lịch Hàn Quốc như YoonA, EXO,… Điều này đã giúp thu hút lượng lớn khách du lịch là người hâm mộ. Cũng có rất nhiều khách du lịch tới Hàn Quốc để tham dự concert K-Pop và kết hợp du lịch.
4. Các yếu tố dẫn tới sự thành công của Hallyu
Sự hỗ trợ từ chính phủ Hàn Quốc
Chính phủ Hàn Quốc vào những năm 1990 đã dỡ bỏ lệnh cấm du lịch nước ngoài đối với người Hàn Quốc. Điều này đã mở đường cho một số người Hàn khám phá thế giới phương Tây. Người Hàn Quốc đã được tiếp cận cơ bản với nền giáo dục phương Tây. Nhờ đó họ có thể sở hữu những quan điểm mới về kinh doanh, nghệ thuật, điện ảnh, âm nhạc…
Tiếp đến phải nhắc đến lệnh cấm luật kiểm duyệt. Lệnh kiểm duyệt của Hàn Quốc đã cấm các nhà làm phim và nghệ sĩ trong công tác chiếu những chủ đề gây tranh cãi. Điều này đã kiểm chế sự sáng tạo của họ trong một thời gian dài. Năm 1996, tòa án Hiến pháp Hàn Quốc đã cấm lệnh kiểm duyệt và mở ra một loạt các chủ đề độc đáo để nghệ sĩ tự do khám phá. Động thái này mang đến những cơ hội cho thế hệ trẻ để thể hiện các ý tưởng mới và táo bạo hơn thông qua điện ảnh và âm nhạc.
Hàn Quốc còn có Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Một bộ phận của Bộ tập trung vào nhạc pop, thời trang, giải trí, truyện tranh, phim hoạt hình,… Bộ phận này cùng với ba bộ phận khác được gọi là Văn phòng nội dung văn hóa. Ngân sách được đầu tư lên tới 500 triệu USD.
Khai thác triệt để các phương tiện truyền thông
Bản thân ngành truyền thông của Hàn Quốc cũng rất phát triển. Nó được tập trung để trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, không chỉ dừng lại ở mức độ phục vụ thông tin, giải trí,… Chỉ xét riêng truyền hình, Hàn Quốc hiện tại có các đài tư nhân lớn như SBS, MBC, Arirang,… và đài truyền hình trung ương KBS. Mặc dù cạnh tranh lẫn nhau rất khốc liệt, nhưng mục đích chung của các kênh đều là quảng bá văn hóa của đất nước. Nội dung của các kênh truyền hình (đặc biệt là các kênh chiếu ở nước ngoài như Arirang hay KBS World) đều nhấn mạnh hình ảnh đất nước với nền văn hóa vừa truyền thống vừa hiện đại.
5. Sự ảnh hưởng của Hallyu với giới trẻ Việt
Kết quả nghiên cứu của quỹ giao lưu văn hoá Hàn Quốc cho thấy Việt Nam đứng thứ 4 dựa trên các chỉ số hâm mộ của công chúng đối với lối sống Hàn Quốc. Còn theo nhật báo Chungang, Việt Nam đứng thứ 5 trong danh sách 10 nước có lượt truy cập xem các clip liên quan đến Kpop nhiều nhất trên Youtube.
Ngoại hình bắt mắt, vũ đạo thần sầu, âm nhạc không kén người nghe, cùng lối sống năng động, trẻ trung đã giúp nền âm nhạc Kpop ảnh hưởng sâu tới giới trẻ Việt Nam.
Cũng chính nhờ thần tượng Kpop mà các câu lạc bộ (còn gọi là fandom) mọc lên không ngừng với số lượng thành viên ngày một gia tăng. Kpop đã kéo họ gần với nhau, cùng chia sẻ bao kỉ niệm và cùng làm những hành động thiện nguyện. Qua những hành động ấy, họ không chỉ đoàn kết,gắn bó lại với nhau mà còn khẳng định họ là một cộng đồng văn minh với những hành động thiết thực và ý nghĩa.
Cassiopeia (fan club của DBSK) từ trước đến nay vẫn được biết đến là một cộng đồng lớn mạnh và có nhiều project hướng tới cộng đồng. Năm 2017, V-Cass đã chung tay hoàn thành dự án “Thư viện TVXQ”thứ hai cho các em học sinh Trường Tiểu học Tô Hiệu ( xã Đăk Ngo, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắc Nông). Trước đó, dự án này đã triển khai thành công tại Trường Tiểu học Bản Vẽ (Hà Giang) vào năm 2016. Cũng vào năm 2016, fan DBSK cũng quyên góp hơn 60 triệu đồng cho đồng bào miền Trung bị lũ lụt.
Là một trong những fandom hùng mạnh của KPOP, EXO-L cũng có nhiều hoạt động từ thiện ý nghĩa. Năm 2015, ở thôn Ấp Rau Dừa B, xã Hưng Mỹ, tỉnh Cà Mau, một cây cầu đã được xây dựng vào khánh thành nhờ quỹ từ thiện The Corea Peace 3000 của Hàn Quốc. Một trong những đóng góp lớn nhất là của fan SeHun (EXO). Hay mới đây, để kỉ niệm 6 năm debut của thần tượng mình, cộng đồng EXO-L đã tổ chức buổi triển lãm và dành doanh thu để từ thiện. Họ tham gia chương trình “Nhịp Tim Việt Nam” và hỗ trợ bé trai Đ.D.H 6 tháng tuổi thực hiện cuộc phẫu thuật.
Tóm lại, Hallyu mang đến cho Hàn Quốc cơ hội tuyệt vời để giới thiệu văn hóa, con người, sản phẩm giải trí độc đáo. Và quảng bá các siêu sao châu Á đến phần còn lại của thế giới, với độ phổ biến to lớn của phim truyền hình, điện ảnh Hàn Quốc. Những giá trị xã hội, cảm xúc,… của Hàn Quốc luôn được quảng bá gián tiếp tới khán giả. Chính điều này đã mang đến cho đất nước này cơ hội để thể hiện hình ảnh tốt đẹp trong mắt bạn bè quốc tế nói chung và Việt Nam nói riêng.
Qua bài viết trên, Hana Space hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ khái niệm Hallyu là gì cũng như sư tác động mạnh mẽ của nó. Không thể phủ nhận sức ảnh hưởng tuyệt vời của làn sóng Hallyu đến phần còn lại của thế giới. Hy vọng những chia sẻ trên của chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn nhiều thông tin, kiến thức bổ ích về văn hóa, ngôn ngữ và nghệ thuật xứ Hàn.
